وکالت‌نامه‌ها را بهتر بشناسیم: آشنایی با انواع وکالت

در روابط حقوقی و اجتماعی، گاهی افراد به دلایل مختلف مانند مشغله‌های شخصی، عدم تخصص در یک حوزه، یا مسائل جغرافیایی، نیازمند واگذاری اختیارات خود به شخص دیگری هستند. این انتقال اختیار از طریق سند رسمی به نام "وکالت‌نامه" صورت می‌گیرد که بر اساس آن، موکل (صاحب حق) به وکیل (نماینده قانونی) اجازه می‌دهد تا به جای او اقدامات مشخصی را انجام دهد.
 وکالت‌نامه‌ها بسته به نوع اختیارات، محدوده فعالیت، و شرایط فسخ قرارداد، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. شناخت این انواع برای هر دو طرف موکل و وکیل ضروری است تا از بروز اختلافات حقوقی جلوگیری شود و هر یک از طرفین با آگاهی کامل از حقوق و تعهدات خود، اقدام به انعقاد قرارداد کنند.
 در حوزه ساخت‌وساز و معاملات ملکی، وکالت‌نامه ابزار حقوقی مهمی است که به مالکان، سازندگان و خریداران امکان می‌دهد امور خود را به نماینده مورد اعتماد واگذار کنند.
در این مطلب، به بررسی چهار نوع اصلی وکالت‌نامه — شامل ** وکالت مطلق، مفوض، ساده، و بلاعزل ** می‌پردازیم و ویژگی‌ها، کاربردها، و تفاوت‌های هر یک را به زبان ساده شرح خواهیم داد. این اطلاعات می‌توانند راهنمای مفیدی برای انتخاب نوع مناسب وکالت بر اساس نیازهای فردی یا تجاری شما باشند
وکالت مُطلَق(تام)
تعریف: موکل (صاحب حق) به وکیل خود اختیارات کامل و بدون محدودیت می‌دهد تا در تمام امور مربوطه تصمیم‌گیری و اقدام کند.
کاربرد: معمولاً در امور حقوقی گسترده مانند خریدوفروش اموال، دادگاه‌ها، یا مدیریت امور مالی استفاده می‌شود.
 ویژگی کلیدی: وکیل می‌تواند هر اقدامی را بدون نیاز به تأیید موکل انجام دهد.
 کاربرد در املاک: مناسب برای سازندگان یا مالکانی که می‌خواهند تمام اختیارات ساخت، فروش یا مدیریت ملک را به وکیل (مثلاً یک مهندس یا مشاور املاک) واگذار کنند.
 مثال: وکالت برای اخذ مجوزهای ساخت، عقد قرارداد با پیمانکاران و فروش ملک.
 وکالت مُفَوَّض (مقید)
تعریف: اختیارات وکیل به حوزه یا موضوع خاصی محدود می‌شود و خارج از آن حق اقدام ندارد.
 کاربرد: وکالت فقط برای فروش یک ملک خاص یا پیگیری یک پرونده مشخص در دادگاه.
 ویژگی کلیدی: شفافیت در محدوده اختیارات و کاهش ریسک سوءاستفاده.
 کاربرد در املاک: برای واگذاری اختیار در یک مورد خاص، مثل فروش ملک با قیمت مشخص یا پیگیری یک پرونده ثبتی.
 مثال: وکالت فقط برای دریافت سند ملک از اداره ثبت.
 وکالت ساده (قابل عزل)
تعریف:موکل هر زمان می‌تواند وکالت را باطل یا وکیل را عزل کند، بدون نیاز به دلیل خاص.
 کاربرد: مناسب مواقعی که موکل می‌خواهد کنترل کامل بر تصمیمات داشته باشد، مانند وکالت در امور تجاری کوتاه‌مدت.
 ویژگی کلیدی: انعطاف‌پذیری بالا برای موکل.
 کاربرد در املاک: مناسب موکلانی که می‌خواهند کنترل خود را حفظ کنند، مانند وکالت به مشاور املاک برای بازاریابی ملک، با امکان لغو وکالت در هر زمان
وکالت بلاعزل
تعریف: موکل حق فسخ یا عزل وکیل را ندارد، مگر در شرایط خاص قانونی.
 کاربرد: معمولاً در قراردادهای بلندمدت یا زمانی که وکیل نیاز به تضمین اختیارات دارد (مثل وکالت در بانک برای دریافت وام). 
 ویژگی کلیدی: عدم امکان لغو یکجانبه توسط موکل، مگر با توافق یا طبق قانون.
 کاربرد در املاک: معمولاً در قراردادهای مشارکت ساخت استفاده می‌شود؛ جایی که سازنده تا پایان پروژه حق فسخ وکالت را ندارد.
 نکته پایانی:
انتخاب نوع وکالت بستگی به میزان اعتماد، حوزه فعالیت، و نیاز موکل دارد. بهتر است پیش از تنظیم سند، با یک کارشناس حقوقی مشورت شود